Skip to main content

Finance management: macnaheeda, qaybaheeda, shaqadeeda iyo muhimadeeda ?

Hordhac

 Lacagtu, waa hantida aasaasiga ah ee nolosheena, iyada ayaa haysa furaha furitaanka adduunka fursadahiisa. Hase yeeshee, haddii uu-san jirin maamul maaliyadeed oo habboon, waxay ka dhex-bixi-kartaa faraheena, taas oo nagaga tagaysa dareen culus oo aan la qaadi karin. Muuqaalkan dhaqaale ee xawliga ku socda oo is beddelaya, fahamida fanka maaraynta maaliyadda ayaa noqonaysa muhimadda koowaad ee ay ganacsiyadu ku kala hormaraan.

 

Maqaalkani waxa uu ujeedadiisu tahay in uu iftiimiyo:

  t Fahmida macnaha maamulka maaliyadda ?

 

  t Muhiimada maamulka maaliyadda?

 

  t Iyo sababta keentay in ay ganacsiyadu uga horreeyaan kuwa kale?

 

Kahor inta aan guda galin maqaalkeena  waxaan rabaa inaan ku siiyo sharax guud oo ka hadlaya waa maxay finance{maaliyadda}.

maaliyaddu:  waa maamulka lacagta, maalgashiga, iyo sidoo kale daraasaddaynta sida lacagta loo qoondeeyo iyo sida looga faa'iidaysto. waxay ku lug leedahay samaynta go'aannada ku saabsan helitaanka iyo isticmaalka miisaaniyada si loo gaaro yoolalka maaliyadeed oo loo kordhiyo soo celinta.

macnaha maamulka maaliyadda?

Maamulka maaliyadda: waa  habka istiraatijiyadeed ee qorsheynta, habaynta, hagida, iyo xakamaynta ilaha dhaqaale ee qofka ama ururka si ay u gaadhaan yoolalkooda maaliyadeed.

Maamulka maaliyadda:  waa farshaxanka iyo sayniska ee lagu kormeerayo ilaha dhaqaale ee shirkadda iyo samaynta go'aamo istiraatijiyadeed si kor loogu qaado faa'iidada, loo hubiyo dareeraha, iyo sare loogu qaadida qiimaha saamilayda.



Maamulka maaliyadeed waxaad dhihi karta waa kombuyuutar haga ganacsiyada, isagoo si wax ku ool ah u maareenaya ganacsatada hantidooda maaliyadeed iyo deymahooda si ay u gaadhaan hadafyadooda.


 Waxa ayna ka kooban tahay hawlo kala duwan, sida  qorshaynta maalgashiga, miisaaniyad-dejinta, saadaalinta, qoondaynta raasumaalka, maaraynta khatarta, iyo qiimaynta waxqabadka, iyo hagaajinta socodka lacagta caddaanka ah.  

Asal ahaan, maamulka maaliyadeed wuxuu u shaqeeyaa sidii kombuyuutar oo kale , oo  lagu hagayo adduunka adag ee maaliyadda.

 

Muhiimada maamulka maaliyadda?

Maareynta maaliyadeed waxay muhiim u tahay shakhsiyaadka, ganacsiyada, iyo ururada sababo dhowr ah dartood, waxaana ku siin 6 tusaale oo sharaxaya sababta ay maamulka maaliyeed muhiim u yahay, waana sidatan :

 

1. Isticmaalka hufan ee kheyraadka: Maamulka maaliyadeed ee saxda ah wuxuu xaqiijinayaa in kheyraadkaaga sida {lacagta, waqtiga, iyo dadaalka} loo isticmaalo si wax ku ool ah oo hufan. Waxay ka caawisaa samaynta go'aamo xog ogaal ah oo ku saabsan sida loo qoondeeyo ama loogu maalgeliyo fursadaha dakhli dhalin kara, iyo hubinta ama  yaraynta khasaarahaaga.

 

2. Qorshaynta maaliyadeed: Maaraynta maaliyadeed waxay ku lug leedahay abuurista qorshe dhamaystiran oo loogu talagalay oo u taagan in loo  isticmaalo ama lagu maareeyo maaliyadda ganacsiga.

Qorshahan waxaa ka mid ah dejinta hadafkaaga maaliyadeed, dayactirka miisaaniyadda, iyo saadaalinta baahiyaha maaliyadeed ee mustaqbalka. Istaraatiijiyad maaliyadeed oo si wanaagsan loo qorsheeyey wax-ay ka caawinaysaa maaraynta la socodka lacagta caddaanka ah, buuxinta waajibaadka maaliyadeed, iyo ka fogaanshaha dhibaatooyinka maaliyadeed.

 

3. Go'aan-qaadasho: Maamulka maaliyadeed ee saxda ah wuxuu bixiyaa macluumaadka lagama maarmaanka ah iyo falanqayn adag si loo gaaro go'aamo xog ogaal ah. Waxa ayna sidoo kale ku-lug leedahay qiimaynta dhaq-dhaqaaqa maaliyadeed ee fursadaha kala duwan, qiimaynta khataraha, iyo go'aaminta soo celinta suurtagalka ah ee maalgashiga. Maareynta maaliyadeed ee waxtarka leh  waxay ka caawisaa samaynta go'aamo istiraatijiyadeed oo gacan ka geysta kobaca iyo guusha shakhsiyaadka iyo ururada.

 

4. Maareynta khatarta: Maareynta maaliyadeed waxay ku lug leedahay ogaanshaha iyo yaraynta khatarahaaga ganacsi. Waxaa ka mid ah fulinta tallaabooyinka looga hortagayo khasaaraha ee iman kara, sida caymiska, kala-duwanaanshaha maalgashiga, iyo xeeladaha xayndaabyada. Iyadoo loo maareynayo khataraha si wax tar leh , maamulka maaliyadda wuxuu ka caawinayaa samaynta  xasillooni  iyo yaraynta saameynta dhacdooyinka lama filaanka ah dhinac lacagta iyo maalgashiga.


5. Maalgelinta iyo maareynta raasumaalka: Maareynta maaliyaddu waxa ay door muhiim ah ka ciyaartaa sidii lacag looga dhalin lahaa shakhsiyaadka iyo ururada. Waxay ku lug leedahay maaraynta deynta, sinnaanta, iyo fursadaha kale ee maalgelinta si loo daboolo baahiyaha maaliyadeed ee muddada-gaaban iyo muddada dheer. Maareynta raasumaalka ee wax ku oolka ah waxay hubisaa in lacagta saxda ah la heli karo waqtiga saxda ah, taasoo u sahlaysa shakhsiyaadka iyo ururada inay ka faa'iidaystaan ​​​​fursadaha oo ay fuliyaan ujeedooyinkooda.

 

6. Qiimaynta Waxqabadka: Maaraynta Maaliyadeed waxay bixisaa qalab iyo farsamooyin lagu qiimeeyo waxqabadka ganacsi ee shakhsiyaadka, ganacsiyada, iyo ururada. Waxay ku lug leedahay falanqaynta xaashida maaliyadeed, cabbirka faa'iidada, qiimeynta soo celinta maalgashiga, iyo barbardhigga waxqabadka marka loo eego halbeegyada warshadaha. Qiimaynta waxqabadka joogtada ah wax-ay kaa caawinaysaa aqoonsiga meelaha hagaajinta u baahan, samaynta hagaajinta lagama maarmaanka ah, iyo kor u qaadida guud ahaan caafimaadka maaliyadeed.

 

 sababta ay ganacsiyada ku wanaagsan qorsheynta maaliyadeed uga hormarsanyihiin kuwa kale?

Ganacsiyada qaarkood waxay ku fiican yihiin qorsheynta maaliyadeed iyagoo ka horreeya kuwa kale dhowr sababood dartood oo ay kamid yihiin:

 

I.            Hiigsiga Istiraatiijiga ah: Ganacsiyada guulaysta waxay inta badan leeyihiin aragti istiraatijiyadeed oo cad iyo yoolal mustaqbalka fog ah.

Waxay fahmeen qaabka ay qorsheynta maaliyadeed uga qayb-qaadato  si loo gaaro yoolalka iyo qoondeynta  kheyraadka si waafaqsan. Markay yeeshaan aragti oo si fiican loo qeexay, ganacsiyadu waxay samayn karaan qorshooyin maaliyadeed oo dhamaystiran kuwaas oo la jaan qaadaya ujeedooyinkooda istaraatiijiyadeed.

 

II.            Khibrad Maaliyadeed oo Xoog ah: Ganacsiyada leh kooxo maamul maaliyadeed oo adag ama xoog u leh  helitaanka khibrad maaliyadeed waxay faa'iido u leeyihiin hormarinta ganacsigooda. Xirfadlayaashani waxay leeyihiin aqoon iyo xirfado ay ku falanqeeyaan xogta maaliyadeed, saadaaliyaan baahida shirkadda, iyo gaarida go'aamo xog ogaal ah. Khibraddoodu waxay u oggolaanaysaa inay horumariyaan xeelado maaliyadeed oo wax ku ool ah oo ay u qoondeeyaan si wanaagsan.

 

III.            Macluumaad Dhaqaale Sax ah: ganacsiyada soo ururiya macluumaadka maaliyadeed ee saxda ah iyo kuwa cusub ayaa si fiican u fahmaya xaaladooda maaliyadeed. Waxay lafaguri karaan bayaannada maaliyadeed iyo qiimeeynta isbeddellada, waxa ayna sidoo kale  aqoonsan-karaan khataraha iyo fursadaha iman kara. Macluumaadka maaliyadeed ee saxda ah ayaa u sahla ganacsiyada inay sameeyaan saadaalo sax ah si ay u dajiyaan qorshooyin maaliyadeed oo adag.

 

IV.            Maareynta Khatarta: Ganacsiyada guulaysta waxay ku daraan maaraynta khatarta habka qorshaynta maaliyadeed. Waxay aqoonsadaan khataraha iman kara, waxayna dejin karaan qorshooyin degdeg ah si loo yareeyo khatarahaas. Iyadoo la tixgelinayo xaalado kala duwan. ganacsiyadu waxay si fiican ugu diyaar-Garoobi karaan dhacdooyinka lama filaanka ah waxayna sii wadi karaan xasilloonida maaliyadeed.

 

V.            Dabacsanaanta iyo La qabsiga: Meheradaha ku wanaagsan qorshaynta maaliyadeed ayaa inta badan ah kuwo firfircoon oo la qabsan kara isbeddelada ganacsi. Waxay si joogto ah dib u eegaan qorshahooda maaliyadeed si ay u ogaadaan  isbeddelka xaaladaha suuqa, isbeddellada warshadaha, iyo arrimaha gudaha. Waxay aad ugu firfircoon yihiin hagaajinta xeeladahooda iyo dib u dejinta kheyraadka marka loo baahdo si loo xaqiijiyo guulal maaliyadeed.

 

VI.            Tignoolajiyada iyo Qalabka: ganacsiyada  ka faa'iidaysta tignoolajiyada iyo agabka qorshaynta maaliyadeed ayaa faa'iido u leh hagaajinta hannaankooda qorshaynta maaliyadeed. Automation iyo software horumarsan ayaa u sahla ganacsiyada in ay si hufan u falanqeeyaan xogta, abuuraan saadaal sax ah, iyo sameynta falanqayn muuqaal ah. Aaladahani waxa ay siiyaan ganacsiyada tartan adag oo dhanka qorshaynta maaliyadda ah.

 

VII.            Barashada Joogtada ah iyo Horumarinta: Ganacsiyada guulaysta waxaa dhaqan u yihiin waxbarasho joogto ah iyo horumarinta qorshaynta maaliyadeed. Waxay la socdaan isbeddellada maaliyadeed ee ugu dambeeyay, xeerarka, iyo hababka ugu wanaagsan. Waxay maalgeliyaan tababbarka kooxdooda maamulka maaliyadda waxayna raadiyaan fursado ay ku wanaajiyaan awoodahooda qorsheynta maaliyadeed.

 

 

Gonaanad.

Guud ahaan, maaraynta maaliyadeed ayaa lama huraan u ah shakhsiyaadka iyo ururada si ay u gaadhaan xasilooni maaliyadeed, koboc iyo guul. Waxay bixisaa qaab dhismeed, xeelado, qalab lagama maarmaanka u ah mustaqbalka shirkadda.

maaraynta maaliyadeed waa laf-dhabarta ganacsi kasta oo guulaysta ama shakhsi kasta safarkiisa maaliyeed.

Waxay ku lug leedahay qorsheynta, falanqaynta, iyo samaynta go'aamo xog ogaal ah si loo hubiyo isticmaalka waxtarka leh ee agabka, kordhinta soo celinta, iyo yaraynta khataraha.

Waxay la mid tahay sida GPS-ka oo kugu hagaya dariiqaaga dhaqaale, kaa caawinaya inaad dhex marto qallooca iyo leexashada adduunka maaliyadeed.

 

Hadda, aan ku darno taabasho kaftan ah gabagabadaan.

Tusaale :Bal qiyaas in maamulka maaliyadeed uu yahay geesi sare oo magaciisu yahay "Financeman." Si la mid ah geesiga sare, Financeman wuxuu soo dhex galay si uu u badbaadiyo maalinta uu dhaqaalahaagu dhibaato ku jiro. Wuxuu xidhaa koofiyad ka samaysan xaashi dheelitirnaan wuxuuna u haystaa xisaabiye hub ahaan. Awoodiisa sare ee qorsheynta maaliyadeed iyo falanqaynta, wuxuu kaa caawinayaa inaad ka fogaato dabinnada maaliyadeed, ka adkaato daanyeerka, oo aad gaadho yoolalkaaga lacagta.

 


Comments

Popular posts from this blog

Liability management: Qeexitaankeeda, istaratijiyadeeda, muhiimadeeda iyo ujeedadeeda?

    Deynta   marka loo fiiriyo dhinaca maaliyadda iyo xisaabaadka waa tixraac waajibaadka ama deymaha  oo uu urur ama qof ku leeyahay dhinac kale.  Iyada ay saa  tahay Maarayta daynta waa arrin muhiim  ah taas oo ku leg leh maareynta isatartijiyada ee deynta shirkadda, iyo waajibaadka maaliyeed ee kale. Hadaba  :       -         Waa maxay maaraynta Deynta?       -         Waa maxay isratjiyada la istcimaasho si deynta loo maareeyo ?       -         Waa maxay muhiimada ay ganacsiga u leedahay?       -         Waa maxay ujeedada ama hadafka loo maareeyo Deynta ? Waa maxay Maaraynta Deynta? Maaraynta deyntu waa istaratijiyad maareyn maaliyeed oo diirada saarta in si wax ku ool ah loo maareeyo deynta shirkadda iyo waajibaadka kale ee maaliyeed. Waxa ay ku lug leedahay qaabaynta taxaddarka leh iyo la socodka deymaha si loo yareeyo khataraha la xiriira. Korna loo qaado la socodka lacagta caddanka, loona hagaajiyo guud ahaan xasillonida maaliyeed. Maaraynta daynta waa hab lagu maare

Finance: Waa maxay Qeexitaankiisa, Muhiimadiisa, ujeedadiisa iyo tusaalihiisa?

  Finance ama sida luqada soomaliga lagu dhaho Maaliyaddu : waa hawlbowlaha dhaq-dhaqaaqa ee dhaqaalaha ganacsiyada, isaga oo u adeegaya sida shidaalka  dhaqaajiya ganacsiyada , shirkadaha, shakhsiyaadka iyo dawladabba.Hadaba Maqaalkeenu waxa aan kaga hadli doona oo uu ku-saabsan yahay :   ü Waa maxay qeexitankiisa Maaliyadda?   ü Waa maxay muhiimada Maaliyadda?   ü Waa maxay  ujeedadeeda  Maaliyadda?   ü Waa maxay tusaalaha Maaliyadda? Waa maxay Qeexitanka Maaliyadda? Maaliyadda waxaa loola jeedaa maareynta/ kormeerida/ilaalinta lacagaha iyo hantida  oo uu ganacsigu leeyahay, oo ay ku jiraan amaahda, maalgashiga , miisaaniyada. Waxa ayna ka kooban tahay hawlo kala duwan sida bangiyada, maalagshiga iyo maareynta hantida si loo gaaro yoolalka ama ujeedooyinkooda maaliyeed. Maaliyaddu waxa ay sidoo kae lug ku leedahay daraasadda suuqyada maaliyeed, hay’adaha, qalabka iyo sidoo kale falaqaynta xogta maaliyeed iyo go’aan qaadashada la xidhiidha lacagta iyo raasmaalka.

Waa maxay assets ? Qeexitaankiisa, Qaybihiisa , Muhiimadiisa iyo Tusaalayaashiisa.

   Hordhac Maalqabeedanu waxa ay iibsadaan hantida{usuusha}, faqiirku  kharash kaliya ayuu haysta, dadka dabaqada dhexana waxa ay iibasadaan dayn iyagoo hanti  u maleenaya.   {Robert kiyosaki}. Dad badan marka ay ereyga hanti{asset} maqlaan waxaa isla markiiba maskaxdooda ku soo dhacda hantida ay iyagu leeyihiin ama  ay kharash badan ku bixiyeen helitaankeeda iyo isticmaalkeeda. laakin  hantidu intaa kaliya kuma koobna waxa ay kaa caawin kartaa inaad dhaqaale samayso. waxaa maqaalkan faham guud kaa sii doona asset{hanti}, qaybihiisa iyo tusaaalihiisa. Waa maxay asset? asset: ku  ama sida luqada soomaliga laku dhaho Hanti/ usuul   waa walxo asaas u ah oo lama huraan ah, oo gacan ka geysata kobaca iyo guusha ururada ka jira warshadaha kala duwan. Hadday yihiin kuwo jireed, maaliyeed ama maskaxeed, hantidu waxa ay ka ciyaartaa door muhiim ah soo saarista qiimaha, wadista hal abuurka, iyo hubinta tartanka. Usuushu ama hantidu waa khayraad qiimo dhaqaale   leh shakhsi ,shirkad ama wadan uu